Nederlands-Indië of kortweg Indië genoemd, wordt na ongeveer 3,5 eeuw een kolonie van Nederland te zijn geweest, na de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog vanaf 17 augustus 1945 de vrije republiek Indonesië (Negara Kesatuan Republik Indonesia of kortweg Republik Indonesia). Het immense land kent door de eeuwen als kolonie, maar ook als onafhankelijk en vrij land een roerige en bewogen geschiedenis en dat geeft meer dan genoeg stof voor interessante literatuur. 

Er zijn vele min of meer bekende schrijvers die Indië als geliefd onderwerp hebben beschreven. Hoewel de geschiedenis van Indië in de afgelopen decennia niet of nauwelijks op school werd onderwezen zijn er toch talloze romans, maar ook wetenschappelijke en geschiedkundige boeken geschreven. Wie zijn die schrijvers?

​

Klassiekers 

Eén van de bekendste boeken uit de Indische literatuur is Max Havelaar (1860) van Eduard Douwes Dekker (2 maart 1820 - 19 februari 1887), beter bekend onder zijn pseudoniem Multatuli (van het Latijnse multa tulī, "Ik heb veel geleden". Dekker vertelt in zijn satirische roman Max Havelaar de misbruiken van het kolonialisme in Nederlands-Indië (het huidige Indonesië). Het verhaal gaat over een koffiehandelaar Max Handelaar die ageert tegen het corrupte, indirecte regeringssysteem van Nederlands-Indië.

 

Een ander bekend boek heeft de titel Stille Kracht (1900) van de schrijver Louis Couperus (10 juni 1863 – 16 juli 1923), met als centrale thema’s de tegenstelling tussen Oost en West en het onvermogen van de personages om de werkelijkheid onder ogen te zien. Het mysterieuze De Stille Kracht, dat in 1974 is verfilmd en in een serie uitgebracht, speelt zich af in Indië. De serie werd geregisseerd door Walter van der Kamp en de hoofdrollen werden vertolkt door Pleuni Touw, Bob de Lange, Hans Dagelet en Willem Nijholt. Couperus baseerde de roman op zijn eigen kinderherinneringen aan Nederlands-Indië.

 

Oeroeg  (1948) van Hella S. Haasse (Hélène Serafia (Hella) Haasse (2 februari 1918 - 29 september 2011), was een in Batavia (het huidige Jakarta) geboren Nederlandse schrijfster van romans, essays, toneel en poëzie. Zij beschrijft in haar novelle het verhaal van een naamloze ik en de vriendschap met Oeroeg en met name hoe deze vriendschap verloopt.  

Een ander, minder bekend boek van Haasse is Sleuteloog (2002). Een verhaal over de vriendschap tussen twee vriendinnen van verschillende afkomst in het vooroorlogse Indië: Herma Warner, dochter van blanke, Nederlandse ouders, en Dee Meijers, uit een Indo-Europese familie.

​

Modernere schrijvers zijn er uiteraard ook en die zijn er talloos. Schrijvers als Marion Bloem, Reggie Baay, Adriaan van Dis en Wim Oltmans (10 juni 1925 - 30 september 2004) zijn hedendaagse, geliefde schrijvers.

​

Indonesische schrijvers

Pramoedya Ananta Toer (6 februari 1925 – 30 april 2006), Pramudya Ananta Tur in de Indonesische spelling, mag tot op heden wel gezien worden als de bekendste en meest invloedrijke Indonesische schrijver. Zijn boeken zijn vertaald in o.a. het Nederlands. Hij werd geboren als oudste kind in een onderwijzersgezin in het Javaanse stadje Blora. Zijn vader was actief in de linkse nationalistische stroming die, met name op Java, tegen de Nederlandse koloniale overheersing ontstond en groeide. 

​

Mochtar Lubis (1922 - 2004) is een andere bekende, Indonesische schrijver en journalist. De Indonesische schrijver en journalist werd geboren op West-Sumatra. Als zoon van een bestuursambtenaar kreeg hij de gelegenheid om te studeren aan de handelsschool. Na de Tweede Wereldoorlog kwam hij in dienst bij een persbureau. Vanaf 1949 was hij hoofdredacteur van de Indonesia Roya.

​

Films

De films met Indië als onderwerp zijn met moeite te vinden. De Nederlandse filmindustrie, toch al niet de grootste in Europa, heeft überhaupt weinig internationaal aansprekende producties gebracht. De in Nederland in 2021 uitgebrachte film De Oost van regisseur Jim Taihuttu bracht flink tumult onder een deel van de Indië-veteranen. Ook deze film zal echter geen potten breken in de mondiale filmindustrie. Documentarische films als Ze noemen me baboe (2020) van regisseur Sandra Beerends en zeker de trilogie Stand van de zon (2001), Stand van de maan (2004) en Stand van de sterren (2011) van regisseur Leonard Retel Helmrich, zijn wel het vernoemen waard.

​

De Indonesische filmindustrie is sterk groeiende. Vaak wordt de Indonesische, en zeker wanneer er de term "Indische" wordt gebruikt, verward met de Indiase filmindustrie, die bekend onder de noemer Bollywood. Technisch gezien halen zowel de Nederlandse als de Indonesische films het niveau van Hollywood bij lange na niet, maar Hollywood kent ook een niet te evenaren hoog niveau. Bovendien heeft de Indonesische filmindustrie te maken met sterke sociaal-maatschappelijke normen.